Қазақстан СІМ Новороссийскідегі КТК инфрақұрылымына шабуылға байланысты Украинаға наразылық білдірді. Қазақстан сыртқы істер министрлігінің наразылық нотасы жексенбі күні таңертең жарияланды.
“Бұл оқиға халықаралық құқық нормаларымен қорғалатын азаматтық нысанға қарсы жасалған үшінші агрессиялық акті болып отыр. Жаһандық энергетикалық нарықтың жауапты қатысушысы ретінде Қазақстан энергия ресурстарын тұрақты әрі үздіксіз жеткізуді қамтамасыз етуге ерекше мән береді. Каспий құбыр консорциумы әлемдік энергетикалық жүйенің тұрақтылығын сақтауда айрықша орын алатынын атап өтеміз” деп жазылған хабарламада.
Ведомство онда бұл оқиғаны Қазақстан мен Украинаның “екіжақты қатынастарына залал келтіретін әрекет ретінде” бағалайтынын, украин жағынан “мұндай жағдайлардың қайталануына жол бермеу бойынша нақты шаралар қабылдайтынын күтеміз” деп жазған.
29 қарашада Украинаның экипажсыз катерлері Новороссийскідегі Каспий құбыр консорциумының (КТК) теңіз терминалының айлақ құрылғысын істен шығарды. Соның салдарынан мұнай тиеу тоқтатылған еді. Осы құбыр арқылы мұнайының басым бөлігін халықаралық нарыққа шығаратын Қазақстан бір күн бұрын "мұнай тасымалдаудың балама бағыттарын" қарастырады деген.
Қазақстан билігі "балама бағыттардың бірі" деп Қазақстанның Ақтау портынан Әзербайжанға, одан ары қарай Грузия мен Түркияға мұнай тасымалдайтын Баку-Тбилиси-Жейһан құбырын айтып отыр. Қазақстан кейінгі кезде бұл бағыт бойынша мұнай тасымалдауды ұлғайтқан, алайда Каспий құбыр желісімен жөнелтілетін мұнай көлемі одан әлдеқайда көп.
КТК – Қазақстан мен Ресей және әлемдегі жетекші мұнай өндіруші компаниялар қатысатын аса ірі халықаралық жоба. Құбырдың ұзындығы 1,5 мың шақырым. КТК негізінен Батыс Қазақстан мұнайы мен Ресей мұнайын тасымалдайды. Каспий құбыр консорциумының 24 пайызына — Ресей, 19 пайызына Қазақстан иелік етеді. Қалған ірілі-ұсақ акциялар Батыстың бірнеше ірі мұнай өндіруші компаниясына тиесілі.
Биыл жазда украин дрондары КТК инфрақұрылымына шабуыл жасағаннан кейін консорциум басшылығы Украинаны сотқа беретінін мәлімдеген. Сол кезде қазақстандық бірнеше депутат та Украинаның мұнай құбырына жасаған шабуылын агрессия деп айыптап, оны жауапқа шақыруға үндеген.
Дәл сол шақта қоғамда Ресейдің басқыншылық соғысына қарсы тұрып, өзін өзі қорғап отырған Украинаны сотқа беру, оған Қазақстанның араласуы қаншалықты әділетті болады деген сұрақ қозғалған.
Кей сарапшылар “дрон шабуылына ең алдымен Ресейдің Украинаға қарсы ашқан соғысы себеп”, Ресей осы сот арқылы “құбырда өз үлесі бар Қазақстанды да, өзге акционерлерді де осы іске араластырғысы келеді” деген еді.